Iedereen herkent deze twijfel: is het nou vind of vindt? Verhuist of verhuisd? Waarom onthoud je de spelling van het ene woord wel en van het andere woord niet? Sommige woorden staan in je geheugen gegrift, terwijl andere zo veel twijfels brengen dat je het gewoon niet meer weet. Hoe zit dat nou precies met taal in je hoofd en wat is hierbij het toverwoord?

Frequentie frequentie frequentie

Frequentie: het toverwoord in kwestie. En dan bedoel ik: hoe vaak je een woord tegenkomt in boeken, tijdschriften, kranten, appjes, noem maar op. Geschreven taal. Elke keer dat je dat woord tegenkomt in die vorm, bijvoorbeeld vindt, slaan je hersenen het op in je mentale lexicon. Je wat? De woordenschat in je hoofd. Ofwel je woordgeheugen. Als je vaker vindt leest dan vind, dan is het logisch dat je de eerstvolgende keer ook vindt schrijft. Kwantiteit is in dit geval dus belangrijker dan kwaliteit. Want misschien schrijf je hierdoor wel ik vindt in plaats van ik vind. Je hersenen redeneren logisch: vindt komt vaker voor, dus dat zal wel goed zijn.

Oké, niet alle woorden in het Nederlands leveren twijfels op. Denk maar aan: maan, roos, vis of aap, noot, mies. 😉 Maar ja, het Nederlands zou het Nederlands niet zijn als er GENOEG twijfelgevallen rondsluipen. Zoals hand, wegen en evenwichtig. Als je schrijft wat je hoort, krijg je hant, weegun en eevunwigtug.

Sertoogubos

Oké, even een praktisch voorbeeld om het wat tastbaarder te maken. De naam van de hoofdstad van Noord-Brabant: ’s-Hertogenbosch. Niemand schrijft Sertoogubos, terwijl daar genoeg redenen voor zijn als je het woord hardop voorleest. Waarom niet? Omdat je dat woord nog nooit op die manier hebt gezien. En ’s-Hertogenbosch maar al te vaak. Je zag het vroeger in je aardrijkskundeboek, op de kaart van Nederland, op het station – of het nou op station ’s-Hertogenbosch is of in de trein richting dat station – op een nieuwssite, noem maar op. Of je er nou woont of niet; je bent het woord vaak genoeg tegengekomen om het correct te kunnen spellen. Oké, misschien wordt er weleens een apostrof, koppelteken of hoofdletter verkeerd geplaatst. Maar hé, iedereen maakt fouten. 😉

Vind vs vindt

En waarom we nou bij sommige woorden telkens die d’s en t’s verwisselen? Simpel. Beide vormen van dat woord kom je dagelijks tegen.

Ik vind je lief. vs Bas vindt het niet mooi.

Romy verhuist naar de stad. vs We zijn vorig jaar verhuisd.

Omdat ik morgen eindelijk na lang wachten 23 jaar word. vs Omdat het morgen eindelijk na lang wachten herfst wordt.

Je hersenen kiezen vervolgens de vorm die ze het vaakst hebben opgeslagen. Dit verklaart ook waarom je nooit gebeurdt schrijft. De spelling van dit woord ben je simpelweg nog nooit (of in ieder geval nauwelijks ;)) tegengekomen, dus kunnen je hersenen dit ook niet als suggestie geven.

Het kan altijd erger…

En geloof me, dan is het Nederlands nog een makkie in vergelijking met het Engels. Bijvoorbeeld: de klank /o/ kan op verschrikkelijk veel manieren geschreven worden: ough, o, ow, oe (en waarschijnlijk vergeet ik er nog een paar ;)). En zelfs dan zijn de overige letters van dat woord bepalend, kijk maar: though vs tough, cow vs low, toe vs shoe (spreek uit: thoo, tuf, kauw, loow, toow, shoe).

Overschat je jezelf en wil je het graag testen? Lees dan maar eens (het eerste deel van) dit Engelstalige gedicht hardop én foutloos voor. Is je Engels net zo foutloos als je Nederlands? Laat het me weten in een reactie hieronder of via Facebook!