Je hoort steeds vaker over Engelse leenvertalingen die we in de Nederlandse taal overnemen. We gebruiken allemaal dagelijks weleens een Engels woordje of zinnetje. Denk maar aan: downloaden, stay tuned, container en computer. Het gebruik van deze Engelse leenvertalingen, ofwel anglicismen, gaat vaak goed, maar toch sluipen er hierdoor langzaamaan meer fouten in onze taal. Fouten die je nog nooit zijn opgevallen. En ja, fouten die wij allemaal onbewust maken!
Veelgemaakte anglicismen
Een anglicisme is een letterlijke vertaling van Engelse woorden of uitdrukkingen naar het Nederlands. Hieronder heb ik een korte opsomming gemaakt van veelvuldige fouten door anglicismen. Komen onderstaande fouten jou bekend voor?
| brand-new | brandnieuw | gloednieuw |
| character | karakter | personage |
| gas in the pipeline | gas in de pijplijn | gas in de pijpleiding |
| in my opinion | in mijn mening | naar mijn mening |
| in other words | in andere woorden | met andere woorden |
| protester | protestant | demonstrant |
| sober | sober | nuchter |
| to leak information | informatie lekken | informatie uitlekken |
| to make a decision | een beslissing maken | een beslissing nemen |
| to make a promise | een belofte maken | een belofte doen |
| to provide with | voorzien met | voorzien van |
| to replace with | vervangen met | vervangen door |
| to take action | actie nemen | actie ondernemen |
| the thing is | het ding is | het punt is |
| under construction | onder constructie | in aanbouw |
Kijk voor een meer uitgebreide lijst van bekende anglicismen hier!
Herkenbare foutjes, toch? En geef toe, je staat best wel voor lul als je hierop wordt aangesproken of als iemand je gaat verbeteren, terwijl je het zelf niet eens in de gaten hebt. 😉
Steenkolenengels
Een stapje verder dan anglicismen is het steenkolenengels. En nu kan het grappig worden. 😉 Deze term slaat op het zeer slechte Engels dat door sommige Nederlanders wordt gesproken. Denk maar aan de hilarische uitspraken van Louis van Gaal, waarvan er hieronder een paar zijn afgebeeld:
Waarom maken we deze fouten?
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: omdat we het gewoon letterlijk vertalen en denken dat we ermee wegkomen. Het is vergelijkbaar met het Duits: dat lijkt op het Nederlands en stoel is in het Duits ook Stuhl, dus dan zal tafel ook wel zoiets zijn als Tafel of Tabel. En zo is het ook met het Engels. Oké, oké, niet helemaal. De invloed van het Engels is ook gewoon groot. 😉
Ga maar eens na: we leren van kinds af aan Engels op school, tot aan de universiteit zo ongeveer. Op televisie horen we geen nasynchronisaties, maar Engels met Nederlandse ondertiteling. Daarnaast gebruiken we enorm veel Engelse leenwoorden, zeker na de internetrevolutie (denk aan: e-mail, social media, inloggen, streamen). Voor deze leenwoorden hebben we geen Nederlands alternatief bedacht, dus is de Engelse invloed alleen maar groter geworden.
Tot slot is het ook een imagokwestie. Veel mensen, vooral jongeren, vinden het Engels cool. Dat blijkt ook uit hun woordenschat: relaxed, chill, nice, awkward. En iedereen gaat hierin mee: tv-programma’s zoals Idols en The Voice of Holland, winkels houden een final sale, bedrijven zoeken naar young professionals die echte team players zijn en een no nonsense-mentaliteit hebben. En ja, als je hele dagen het Engels leest en hoort, dan ga je het op den duur ook zelf gebruiken. 😉
En ik?
Het maakt me absoluut niet uit hoeveel Engels je gebruikt. Ik ben daar vrij relaxed in. 😉 Zolang je het maar goed gebruikt! En niet zoals hieronder…
PS: Meer lachwekkende foutjes vanuit het Engels? Kijk dan ook zeker eens op de pagina’s van Make that the cat wise, I always get my sin en misteaks!
Geachte redactie,
Ik ben oorspronkelijk Nederlandse maar ben sedert 1976 woonachtig in Engelstalige landen, eerst Zuid-Afrika en vanaf 1994 de Verenigde Staten van Amerika.
Ik heb me sinds 1985, tijdens mijn eerste bezoek terug aan het vaderland, aanvankelijk geamuseerd met de teruglopende taalvaardigheid van mijn landgenoten maar nu, anno 2022, irriteert de zwaar geslonken taalkennis onder de Nederlanders me meer en meer. Ja, ik ben me bewust dat mijn eigen taalvaardigheid door hedendaagse Nederlanders als verouderd wordt beschouwd maar die is en blijft nochtans superieur aan wat ik tegenwoordig aantref in de Nederlandse media.
Een van de anglicismen die ik steeds vaker tegen het lijf loop in de media en dewelke schijnbaar niet langer meer als anglicisme wordt aangeduid is de Nederlandse vertaling van “To get away with” als “wegkomen met” of “komt weg met”, naar mijn mening een afschuwelijke vorm van taalverloedering. Wat is er gebeurd met het woord “ongestraft” dat voorheen de dienst uitmaakte?
“You can’t get away with continually nicking cigarettes.” Je kunt niet wegkomen met het voortdurend gappen van sigaretten. Veel beter is de zin “Je kunt niet ongestraft sigaretten blijven gappen.”
Toen iknog in Nederland woonde hoorde ik nooit de term wegkomen met. Wanneer is dit gangbaar geworden?
Dit schrijven werd gemotiveerd door een video van rond 23 oktober 2022 (inmiddels gecensureerd door Youtube) van FVD lid Gideon van Meijeren die op 00:52 het volgende zegt in zijn voordracht over riooljournalistiek: “want zolang die journo’s weg blijven komen met hun walgelijke praktijken zullen ze er ook ongeneneerd mee door blijven gaan”
Dat had natuurlijk “want zolang die journo’s ongestraft door kunnen gaan met hun walgelijke praktijken…
U kunt die video vooralsnog bekijken op het verguisde Klokkenluiders Telegram forum via: https://t.me/klokkenluiders/49084
Met vriendelijke groet,
Caithleanne (uitspraak: Caitlyn)
Hoi Caithleanne,
Dank je voor je reactie. Ik was zelf ook niet bewust van dit anglicisme, dus wat goed dat je het aankaart. Juist door (letterlijk, in jouw geval 😉 ) afstand te nemen van het Nederlands, vallen je dit soort dingen juist op.
Wanneer dit gangbaar is geworden, is een lastige vraag om te beantwoorden, aangezien taal altijd in beweging is en blijft. Tegen taalverandering kunnen we niks doen en globalisering heeft dat alleen maar versterkt: meer talen komen vaker met elkaar in verbinding en het is dus onvermijdelijk dat ze gaan mengen. Maar wat ik me hierbij vooral afvraag is: wie bepaalt dat zulke anglicismen tot standaard Nederlands worden gerekend en dus worden ‘ingeburgerd’? Mijn gevoel zegt dat frequentie een te grote rol speelt: hoe vaker men het heeft over ‘wegkomen met’, hoe meer het als standaard of algemeen wordt gezien. En waar ligt daarbij de grens? Want het moet toch niet zo zijn dat straks ‘hun hebben’ tot grammaticaal correct Nederlands wordt gerekend?
De tijd zal het leren…
Met groentelijke frieten,
Renske
Laat een reactie achter